Raap een ei, red de kieviet

Friezen kijken anders naar de wereld dan de rest van Nederland. Hoe is anders te verklaren dat de voorstanders van het zoeken en rapen van kievietseieren beweren dat ze door het eierrapen de langgekuifde weidevogel beschermen? Het rapen van kievitseieren is verboden in Nederland, maar alleen in Friesland mochten geregistreerde vrijwilligers, vanwege de traditie, jaarlijks circa zesduizend eieren rapen. Omdat het niet goed gaat met de kieviet in Friesland en de rest van Nederland hebben Gedeputeerde Staten van Friesland onlangs besloten dat er, net als in 2015, geen ontheffing in 2016 wordt verleend om kievietseieren te rapen.

Uiteraard reageerde de Bond Friese VogelWachten (BFVW) ‘teleurgesteld’. De BFVW stelt op hun website dat ‘het meenemen van een beperkt aantal vroeg gelegde eieren geen negatief effect heeft op de kievietpopulatie’. Dat ze daarvoor geen bewijs hebben geven ze trouwens eerlijk toe. Zo zijn de Friezen dan ook wel weer. Maar, zo beloven ze, voor 2017 komen ze met harde feiten over het effect van hun traditie op de weidevogelstand.

Vogelonderzoekbureau Sovon, dat samen met de Vogelbescherming 2016 tot Jaar van de kievit heeft uitgeroepen, meldt dat er naar schatting tussen de 160.000 en 240.000 broedparen in Nederland zijn, dat is een halvering sinds 1990. In Friesland daalt het aantal jaarlijks met 2,8 procent, daar zitten nu circa 12.000 broedparen. Roofdieren, te vroeg maaien, broedgebieden die verdwijnen door verstedelijking, verdroging en te weinig eten, zijn belangrijke oorzaken van de achteruitgang. Over de invloed van eierrapen is niets bekend.

Ik denk nu even anti-Fries: als het slecht gaat met een diersoort, waarom zou je die dan extra pesten door zo’n zesduizend eieren, wat toch zesduizend kieviets in wording zijn, uit hun nesten te roven? Geen verstandig mens kan daar antwoord op geven, maar de eierrapers wel: dat doen ze om de kieviet te beschermen. Want na het rapen spannen ze zich in om de kievietseieren te beschermen. Dat is de duivelsdeal die ze maken. Vermoedelijk gaan ze dit jaar iets minder hun best doen om de nestjes te beschermen, met als gevolg dat je zo bewijst dat eierrapen nodig is.

Overigens blijkt uit een onderzoek uit 1995 dat kievietkuikens, die zijn geboren voor 1 juni, de beste overlevingskansen hebben. Ook zijn de eerste legsels kwalitatief beter (de eieren zijn groter, dus daar komen zwaardere kuikens uit) dan latere legsels. Maar omdat Friezen anders denken is de kans groot dat de BFVW begin 2017 een doorwrocht wetenschappelijk werk presenteert met de titel Raap een ei, red de kieviet, waaruit blijkt dat het eierrapen zeer bevorderlijk is voor de kieviet. In dat geval moeten ook gelijk de eieren van tureluurs, grutto’s en scholeksters massaal uit de nesten worden gevist om van onze weidevogels de nieuwe huismus van Nederland te maken.