In april keert de koekoek na een lange reis terug in Nederland. De eerste exemplaren zijn al gemeld. De mannetjes laten zich luid en duidelijk horen. Het vrouwtje verstopt zich en wacht urenlang op haar kans om een ei in het nest van een andere vogel te leggen, zoals die van de heggenmus of kleine karekiet.
De witte kwikstaart voert hier de veel grotere koekoek. (Foto: Oldrich Mikulica)
Koekoeken lijken verdacht veel op sperwers. Vroeger werd zelfs gedacht dat de koekoek ’s winters veranderde in een sperwer. Niet zo vreemd, want destijds was simpelweg niet bekend dat koekoeken, net als andere trekvogels, naar het zuiden trokken om in het voorjaar weer terug te keren.
Een loodzware tocht
Sinds de jaren negentig is de koekoekstand gehalveerd, vooral door veranderingen in het klimaat. Reden voor de Vogelbescherming om 2017 uit te roepen tot Jaar van de koekoek. Reden voor de achteruitgang is dat hun overwinteringsgebied in Centraal-Afrika ligt; om daar te komen, moeten ze de steeds groter wordende Sahara overtrekken. Veel jonge koekoeken overleven die loodzware tocht niet.
Ook gaat het slecht met veel van de waardvogels, de vogelsoorten waarbij het koekoekvrouwtje haar ei deponeert. Zo zijn in de duinen de tapuit en gekraagde roodstaart vrijwel verdwenen en gaat het in de bossen minder goed met de heggenmus en in het veld met de graspieper.
(Foto: Oldrich Mikulica)
Wil je zelf eens een koekoek zien of horen? Je komt ze het meeste tegen in de grotere moerasgebieden zoals de Biesbosch, Oostvaardersplassen, Wieden en Weerribben; in duinen die gevarieerd zijn en niet te intensief worden begraasd en beheerd; en in kleinschalige cultuurlandschappen. Je maakt tot half juni de beste kans om ze te zien, daarna zijn de meeste volwassen koekoeken stil en wellicht alweer op weg naar het zuiden.
In het nieuwe Vogelmagazine vind je een 10-pagina’s groot artikel over de koekoek. Bestel het nummer eenvoudig online, dan krijg je het gratis thuisgestuurd.
Ook is er een boek over de koekoek verschenen: Koekoek, beeld van een onverwachte gast (KNNV, € 24,95. T/m 15 juni 2017 is de actieprijs € 19,95). Hierin kun je nog veel meer lezen over het interessante leven van deze vogel. Roots mag 3 exemplaren weggeven. Kans maken? Mail je adresgegevens naar: [email protected] o.v.v. ‘koekoek’. Inzenden kan t/m 30 april.
