Een overmaat aan stikstof is funest voor vogels, blijkt uit recent onderzoek op de Veluwe. Stikstof is een enorm belangrijk element dat onder andere de groei in planten bevordert. Ook voor dieren en ons mensen is het van belang; het grootste deel van de lucht die we inademen is stikstof. Maar in Nederland is sprake van een overschot aan stikstof.
Een overschot aan stikstof -grotendeels afkomstig van onze intensieve veehouderij- kan erg nadelige gevolgen hebben die ver door kunnen werken in onze flora en fauna. In de natuur gaat het namelijk altijd om een balans. Te veel van het één, betekent te weinig van het ander. Zo zorgt een stikstofoverschot ervoor dat de bodem verzuurt, wat op zijn beurt weer de kalk die in de bodem zit doet oplossen. Kalk dat van essentieel belang is voor insecten, slakken en vogels. Denk bijvoorbeeld aan de schalen van vogeleieren of een slakkenhuis, allemaal structuren waar kalk voor nodig is. Op de Veluwe worden inmiddels mezenkuikens met hele zwakke pootjes aangetroffen, als gevolg van dit kalktekort. En door een tekort aan slakken neemt de vogelstand op de Veluwe snel af. Teveel stikstof en dus te weinig kalk is funest voor de hele natuur.
In 2015 is de overheid al begonnen met een plan om de stikstofuitstoot terug te dringen. In het Programma Aanpak Stikstof (PAS) staat beschreven dat de overheid een daling van 5% wil realiseren in Nederlandse natuurgebieden. Kenners zeggen echter dat dit minstens 50% zou moeten zijn, willen de waardes acceptabel zijn. Buurland Duitsland heeft onlangs eenzelfde onderzoek gedaan waaruit bleek dat 80% van de insecten uit hun natuur verdwenen is. Best zorgelijk dus. En zonder extra ingrepen zal het in Nederland ook die kant op gaan.
Desalniettemin is er een lichtpuntje: er is in het recente verleden wel een daling in de stikstofgehaltes waargenomen. Tussen 1995 en 2015 vond er een daling van 30% plaats. Maar nu lijkt het weer te stijgen. Vogelbescherming Nederland maakt zich sterk en roept Den Haag op om in actie te komen.
Kuifmezen, foto: Dick Heenck
