Het gaat niet goed met de es in Europa. Een tijdje terug kwamen er alarmerende berichten over de essentaksterfte in het nieuws. En er is ook alle reden voor alarm.
In Nederland is het merendeel van alle essen al aangetast door de schimmel die essentaksterfte veroorzaakt. En dat is niet alleen in Nederland. In 1992 dook de ziekte al op in Polen. In 1995 werd de ziekte ook in Litouwen waargenomen. De schade was (en is) in die landen niet zo groot omdat de boom er relatief weinig voorkomt. Daarna ging het snel met de verspreiding van de ziekte. Duitsland volgde in 2002, Denemarken in 2003, België in 2007 en Nederland sinds 2010.
De ziekte verspreid zich met de sporen van een wit paddenstoeltje. Als je deze paddenstoelen tegenkomt in de buurt van essen is het dus foute boel. De paddenstoelen produceren sporen die met de wind over grote afstanden verspreid kunnen worden. Die sporen hechten zich op essenbladeren. Het blad wordt ziek en gaat vlekjes vertonen. Daarna kruipt de schimmel verder de boom in, via de twijgen naar de takken en de stam. Doordat de houtvaten verstopt raken kan de sapstroom in de boom gehinderd worden en dat leidt tot afstervende takken. Als alle houtvaten dichtgeslibd zijn, sterft de boom.
Vals essenvlieskelkje, deze paddenstoel verspeidt de kwalijke sporen.
Een es in mijn tuin: de meeste takken zijn afgestorven.
Er is geen remedie. Op sommige plekken worden essen massaal gekapt om verspreiding tegen te gaan. Veel boomdeskundigen zeggen dat je de grotere bomen juist beter kunt laten staan, omdat blijkt dat de gezonde takken van aangetaste exemplaren toch weer uitlopen.
De universiteit van Wageningen doet op dit moment een grootschalig onderzoek naar de ziekte. De hoop is dat er essensoorten gevonden worden die (grotendeels) resistent zijn voor de ziekte.
Maar ondertussen gaat de sterfte van de bomen wel door. De provincie Flevoland heeft het grootste aantal essen van alle provincies, de verwachting is dat daar binnen tien jaar 90% van alle essen verdwenen zal zijn. Dat is nogal wat! Natuurlijk zal de natuur zich wel weer herstellen, beuken en elzen nemen de opengevallen plekken over.
Ook rondom mijn huis in de Vogezen woedt de essenziekte. Veel essen zijn ernstig verzwakt en hebben nog maar een paar groene takken. Vorig jaar zijn de eerste exemplaren in mijn tuin doodgegaan. Dat is treurig.
Deze es in mijn tuin heeft het vorig jaar begeven
Maar ik moet wel eerlijk bekennen dat ik niet echt een essenfan ben. Toen ik mijn huis in de Vogezen kocht heb ik rondom mijn terras zo’n 80 essen laten kappen, om een mooier uitzicht te hebben. En ieder voorjaar klagen mijn vrouw en ik over die suffe bomen die tussen al de prachtige eiken, beuken, berken en naaldbomen staan. De es, dus. Pas als alle bomen al fris in hun blad zitten, beginnen de essen te kleuren en vaak begint die “stomme boom” in augustus alweer te herfsten. Nu weet ik dus dat het waarschijnlijk niet aan de essen zelf lag, maar aan de ziekte.
Sorry es, voor mijn onaardige opmerkingen. Ik hoop dat je niet helemaal uit mijn tuin verdwijnt…
Een exemplaar in volle glorie
Hier komen essen voor in Europa
