Intieme landschappen fotograferen is eigenlijk landschapsfotografie voor dummies, zegt Roots fotoblogger Bert Kok. In deze aflevering van de Roots-online-serie “Zo fotografeer je…” vertelt hij hoe je intieme landschappen fotografeert. Is het echt zo eenvoudig?
“Zeg je landschapsfotografie dan denken de meeste mensen meteen aan grootse uitzichten, panorama’s en vooral lenzen die een zo groot mogelijke beeldhoek hebben. Want zeg nu zelf, een mooi landschap, daar moet je toch wel een groothoeklens voor hebben. Een dure 16-35mm of 12-24mm, daar moet het vast mee lukken! Wat nu als dit helemaal niet nodig blijkt te zijn?
Natuurlijk is een groothoeklens zeker geschikt voor landschapsfotografie, je kunt er prachtige resultaten mee bereiken. Maar het is niet makkelijk. Je krijgt zóveel in beeld, dat een foto al snel rommelig wordt als je niet goed op de compositie let. Een goede opbouw van het te maken beeld is dan ook cruciaal. Maar landschapsfotografie is meer dan veel willen laten zien. Landschapsfotografie is óók weinig laten zien, weinig in de zin van een klein stukje van het landschap. Hoe bereik je dat? Juist, met een telelens. En het is nog eens makkelijker ook!
Intieme landschapsfotografie
Een telelens is uitermate geschikt voor landschapsfotografie, al zal je eerste gedachte misschien zijn dat deze lenzen vooral gebruikt worden om dieren en mensen dichterbij te halen. Ik vind de zoomlens een ideale lens om landschapsfoto’s mee te maken. Veelal gebruik ik dan mijn 70-200mm lens op de maximale 200mm, maar ik gebruik ook vaak mijn 150-600mm lens. Dit stelt mij in staat om een onderdeel van het landschap te benadrukken door specifiek op één element in te zoomen. Een bijkomend voordeel van een telelens is dat je onderwerpen kunt isoleren van de achtergond maar ook dat het afstanden van onderwerpen comprimeert. De afstanden tussen de onderwerpen in beeld, worden dichter bij elkaar gebracht. Dit speciale effect kun je goed gebruiken bij het fotograferen van intieme landschappen.
Techniek
Ik heb vier intieme landschappen bijgevoegd.
Foto 1 is van een jonge boom in de herfstperiode
De jonge boom staat nog mooi in blad. De bladeren kleuren fel geel door de zonnestralen die precies op het boompje schijnen. Een aantal meter achter dit boompje staat een rij groene dennenbomen. Daarachter staat een rij van eiken, deels zonder blad en deels met oranje blad. Deze diversiteit aan kleuren spreekt mij enorm aan en geeft de foto een mooie gelaagdheid mee, mede doordat de voorgrond uitgelicht wordt door de zon en de achtergrond veel minder. Gebruik je als belichtingsmethode de matrix-meting, dan wordt het licht van het gehele beeld gemiddeld gemeten en worden de donkere delen van de foto lichter, maar óók de lichte delen. Door voor spotmeting te kiezen wordt alleen het deel gemeten waar je focuspunt op staat. Hierdoor wordt de gele boom correct belicht en de rest van de foto donker, precies het effect dat ik wil creëren. Om dit effect nog eens extra te benadrukken is de foto ook nog eens één stop onderbelicht. Door in te zoomen op de voorste boom (200mm) met een klein diafragma (f/2.8) komt de boom mooi los van de andere bomen. Het gebruik van de telelens zorgt er verder voor dat de bomen op de achtergrond als het ware dichterbij en tegen elkaar geduwd worden, alsof er een gekleurde muur achter staat. Mijn sluitertijd was 1/400 seconde bij een ISO van 400. Omdat het flink waaide was het een noodzaak om een snelle sluitertijd te kiezen. Achteraf gezien had ik de ISO nog hoger moeten zetten zodat ik een snellere sluitertijd zou kunnen nemen. Nu is de foto door de beweging van de bladeren nog wat ‘soft’. Zo zie je maar weer; er is altijd ruimte voor verbetering!
Foto 2 laat een berkenbos zien
Het hele beeld moet je zien als een brede strook berken met daarvoor lage begroeiing Als je dit landschap met een groothoeklens zou maken, dan zou de foto ontzettend onrustig ogen door de hoeveelheid verschillende bomen en struiken. Door een telelens te nemen en in te zoomen op een gedeelte van het bos, komt er een bepaalde rust in de foto. De voorgrond met de lage begroeiing wordt grotendeels uit beeld gelaten, de lucht (die maar saai blauw was en geen toegevoegde waarde had) is ook helemaal uit beeld gebleven en het enige dat overblijft zijn de grafische vormen van de berken. Door de comprimerende eigenschappen van de lens, wordt alle diepte uit het beeld gehaald, en lijken de bomen één groot vlak waar je tegenaan kijkt. Elke vorm van perspectief wordt geëlimineerd. Bij deze foto wilde ik wat meer scherpte, dus heb ik het diafragma op f/6.3 gezet, de ISO op 2000. Wederom heb ik de foto onderbelicht, deze keer met -2/3 stop. De sluitertijd kwam daarmee uit op 1/1250 seconde. Waarom zo snel? Het was erg onstuimig weer deze dag, dus om alle beweging te verstillen wilde ik een korte sluitertijd en dit kon met deze instellingen.
Foto 3 is een foto van een dennenbos
Dit gedeelte van het bos is dichtbegroeid, waardoor maar weinig licht door de bomen kan komen. Achter dit dennenbos had de zon veel meer invloed, omdat de bomen verder uit elkaar staan. Doordat het herfst is, komen de kleuren er mooi uit door het zonlicht. Door de telelens te gebruiken, kon ik een beeld creëren waarbij ik in kon zoomen op de lichte achtergrond en waarbij het dennenbos als een soort van tralies een doorkijk vormt. Ook deze foto is gemaakt met mijn 70-200mm lens. De vocale afstand is 200m bij met een diafragma van f/2.8. Om het fel verlichte gedeelte juist te belichten heb ik de gehele foto 1 stop onderbelicht. De sluitertijd was 1/500e seconden, dit elimineerde de bewegingen van de wind en camera-shake. Om dit alles te kunnen bereiken had ik de ISO ingesteld op 800.
In foto 4 steekt de grondvegetatie prachtig af tegen de witte bast van de boom
De principes van de vorige foto’s geleden ook hier weer: storende elementen buiten beeld laten, de achtergrond wordt door de telelens naar de voorgrond gezogen (compressie) en toch is het een landschapsfoto. De kleuren van de achtergrond geven de foto een mooie gelaagdheid mee (laagjes in een foto doen het altijd goed!). De foto straalt rust uit en heeft door de kleuren een sterk contrast van hoofdonderwerp en achtergrond. Wederom was het een onstuimige dag met veel wind, waardoor de sluitertijd kort moest zijn. Door de ISO op 2000 in te stellen, het diafragma op f/6.3 en een onderbelichting van -2/3 stop kon ik met een sluitertijd van 1/1600 seconden alle ongewenste bewegingen uit het beeld krijgen. Deze foto is uit de hand genomen, vanaf een statief zou een langere sluitertijd ook nog voldoende zijn geweest.”
Tips intieme landschappen
• Intieme landschappen zijn geen macrofoto’s en niet per definitie portretten van bomen/objecten in het landschap, het zijn kleine landschappen die de moeite waard zijn om te belichten. In een groothoekbeeld zouden deze verloren gaan in het geheel.
• We willen graag heel veel laten zien bij landschapsfotografie, maar bij deze tak is het misschien wel de kunst om zoveel mogelijk buiten beeld te laten!
• Landschappen zijn meer dan alleen panorama’s vanaf heuveltoppen, zoek eens naar een detail in dat landschap en probeer dit detail te isoleren en in beeld te brengen. Maak hierbij gebruik van je apparatuur en de omstandigheden die er op dat moment zijn.
• Wees creatief met het gebruik van de objectieven die je hebt, wie zegt dat je een bepaald objectief voor een bepaald onderwerp moet gebruiken? Door hier van af te wijken kun je met heel andere beelden terugkomen dan je gewend bent!
• Al zei ik in het begin dat dit makkelijk is, vergis je hier niet in! Blijf kritisch en kijk goed naar wat je wilt laten zien. Als je alleen de essentie van een landschap in beeld brengt, werkt een storend takje nog storender!
