Martin Brandsma is al 15 jaar in de ban van klapeksters. Wat begon als een fascinatie groeide uit tot een diepgewortelde verbinding. De ontmoeting met deze mysterieuze vogel veranderde niet alleen zijn blik op de natuur, maar ook op zichzelf.
Het kan niet missen. Dwars op een pad in het Holtingerveld staat een lange man in een lange, zwarte jas. Een grafische verschijning – net zoals zijn vliegende zielsverwant, de klapekster. Hij kijkt uit over de velden, aandachtig en stil. Je volgt bijna automatisch zijn blik. Wat ziet hij? Op het eerste gezicht is er geen vogel te zien in de bomen waar hij zo intens naar kijkt. Dan ineens zwaait hij.
Zeldzaamheid
Martin Brandsma, kunstenaar, gedragsecoloog, danser en bovenal een man die beweegt met de klapekster. “Als je 15 jaar intensief bezig bent met klapeksters, ga je anders kijken”, zal hij even later vertellen. “Je kent de plekken waar hij (of zij) graag in een boom zit. Daardoor wordt zo’n uitzicht anders. Daar in die boomtop bijvoorbeeld zou hij kunnen zitten. Het is vanzelf gegaan. Je bezighouden met maar één soort, zorgt al voor meer focus. Vroeger was ik in het veld heel onrustig, omdat ik op álles lette. Ik wilde meer ‘scoren’ en begrijpen. Dat heb ik nu niet meer. Dat geeft een rust en een concentratie die heel prettig is.”
Mistflarden hangen nog boven de velden. Het is nog vroeg, en windstil. Ganzen vliegen over, een torenvalk vliegt op. Ergens verder weg praten spreeuwen. Een onverhard pad leidt naar een heideveld met hier en daar een boom of struik. Dit is het gebied waar de klapekster zich thuisvoelt: de vogel die een zangvogel is, maar leeé als een roofvogel en jaagt op muizen, hagedissen, kikkers en grotere insecten. Een wonderschone vogel in zwart, wit en grijs, getooid met een masker. Bijzonder ook, omdat hij zijn prooien spietst of vastklemt in bomen. In Nederland is hij al jaren geen broedvogel meer. Het is een Rode-Lijstvogel die je alleen in de wintermaanden nog tegenkomt – als je je best doet.
Eén (mysterieuze) klapekster
Ongemerkt gaan we zachter praten. “Vorig winterseizoen was er één klapekster op het Holtingerveld”, vertelt Brandsma. “Soms was hij er en soms niet. Maar op een bepaalde manier was hij er altijd. Ik maakte me geen zorgen als ik hem een tijdje niet zag. Hij is mysterieus. Of hij er ook dit jaar weer zal zijn? Dat weet niemand.” Brandsma is op de heide een bekende verschijning. Al zo’n 15 jaar lang kijkt hij naar klapeksters – in het Drents-Friese Wold en tegenwoordig vooral hier, in het Holtingerveld. Vaak is hij er de hele dag.
3x klapeksterweetjes
- De klapekster behoort tot de familie van de klauwieren en niet tot de kraaiachtigen, zoals een ekster.
- De vogel heeft een soort zorromasker dat een functie heeft: het vermindert de schitteringen van de zon. Hierdoor kan hij tegen de zon in jagen. Handig, want dan valt je schaduw achter je, en verraad je je niet.
- Een klapekster heeft twee roepjes. Een soort ‘priih’, als een scheidsrechters fluitje en een wat klageriger geluid, ‘wèèh’.
Meer lezen
- Waar je klapekster zoal kunt treffen? Bijvoorbeeld op deze twee hotspots.
- Op martinbrandsma.nl lees en zie je nog veel meer over de klapekster
Het volledige artikel over de klapekster lees je in het extra dikke december- en januarinummer (+ Jaarkalender) van Roots.
Tekst: Marjolein van Rotterdam
Foto bovenaan: Getty Images
