Het is voor veel (nacht)vlinderliefhebbers de ultieme droom: het vinden van een rustende doodshoofdvlinder. Deze supersnelle trekvlinder uit het zuiden – die een topsnelheid van 54 kilometer per uur kan bereiken – laat zich hier de laatste jaren geregeld zien. De meeste kans daarop maak je in het najaar. In Roots oktober staat een uitgebreide reportage over doodshoofdvlinders van de Lage Landen. Online een voorproefje: 7 intrigerende weetjes over doodsvlinders – wist je bijvoorbeeld dat hij kan schreeuwen…?
1 Megarups
De rups van de doodshoofdvlinder kent vier vervellingen. Uiteindelijk bereikt hij een lengte van 12 tot 13 cm. Het grootste exemplaar ooit waargenomen was maar liefst 15 cm lang.
2 Wereldburger
Het verspreidingsgebied van doodshoofdvlinders beslaat voornamelijk delen van Afrika en Azië. Ze trekken in de zomer noordwaarts en leggen enorme afstanden af: ze komen tot in Scandinavië en worden jaarlijks gezien in Nederland en België.
3 Piepen en bijten
Als een doodshoofdvlinder wordt verstoord, maakt hij geluid om zijn belager af te schrikken. Ook de rups is in staat om een afweergeluid te maken. Dat bestaat uit klikkende geluiden die met de kaken worden geproduceerd. Daarnaast kan de rups gemeen bijten als hij wordt opgepakt. De vlinder daarentegen is geheel weerloos.
Bekijk hier een video van een schreeuwende doodshoofdvlinder.
4 Bijzondere poten
Veel vlindersoorten kunnen hun pootjes niet meer gebruiken om te lopen, omdat ze zijn verzwakt door degeneratie. Die van de doodshoofdvlinder hebben hun loopfunctie behouden, zijn goed ontwikkeld en voorzien van sporen (verdikte, stekelachtige haren aan de pootgewrichten). De doodshoofdvlinder heeft zijn poten onder meer nodig bij het zoeken naar honing in het nest van bijen.
5 Gek op honing
De doodshoofdvlinder is gek op honing, zijn lichaam is daar zelfs op gebouwd: het past precies tussen twee raten in.
6 Omineuze naam
De doodshoofdvlinder dankt zijn naam aan de typische lichte vlek op het borststuk, die met enige fantasie lijkt op het voor aanzicht van een menselijke schedel. Ook in andere talen verwijst de naam vaak naar die tekening, zoals in het Duitse totenkopfschwärmer, het Engelse death’s-head hawkmoth en het Franse sphinx tête de mort.
7 Topjaar: 1956
1956 was een topjaar voor doodshoofdvlinders in Nederland, met wel 354 waarnemingen.
Tekst: Paul Böhre
Foto bovenaan:
Wat je leest in Roots november:
- November + treevember: aanpoten!
- Successtory: de oehoe
- Herfstwandelen in het spoor van de Hierdense Beek (+ routekaart)
- Natuurommetje bij Zuidlaren
- De mooiste lezersfoto’s van eekhoorns
- Film ‘Het wilde België’: in gesprek met de maker
- 11x pretty in pink, van zoutmeer tot roze dolfijn
En nog veel meer. Bestel deze Roots snel – binnen Nederland betaal je geen verzendkosten.
Meer lezen
- Wat fladdert er in onze tuinen als de zon ondergaat? We gaan mee met de Nachtvlinderkaravaan, waarbij bewoners van Amsterdam-Noord in hun eigen tuin op zoek gaan naar nachtvlinders.
- De hoornaarvlinder doet er alles aan om aangezien te worden voor een hoornaar. Hij maakt zelfs schokkerige, wespachtige bewegingen wanneer hij wordt verstoord (video).
- Rupsen worden vaak gezien als lelijk en afstotelijke voorbodes van een vlinderpracht die nog moet komen. Toch komen juist onder de nachtvlinders hele mooie en bijzonder gevormde exemplaren voor. Fotograaf Cees Buijs legde een bijzondere serie kleurrijke rupsen vast.
