Fluitenkruid staat in bloei: Hollands kant langs de bermen

Fluitenkruid is de ultieme lenteverrassing: als de temperatuur in april of mei een paar dagen hoog is, staat deze plant ineens volop in bloei. De ragfijne, witte bloemen ogen als Hollands kant langs paden en wegen. Roots neemt een duik in het fluitenkruid.

Oorspronkelijk vond je fluitenkruid met name in het voedselrijke rivierengebied, maar de laatste 150 jaar heeft de plant een  enorme opmars gemaakt in Nederland. “Tegenwoordig is de plant ook zeer algemeen op de armere zand- en veengronden omdat die voedselrijker zijn geworden. Het is het verhaal van de toegenomen hoeveelheid stikstof in Nederland”, zegt plantenonderzoeker Baudewijn Odé van Floristisch Onderzoek Nederland (Floron), dat onderzoek doet naar wilde planten.

Als je kijkt naar de verspreidingskaart van Nederland, lijkt het of de plant overal groeit, maar dat klopt niet helemaal. Odé: “Fluitenkruid houdt er niet van om vertrapt of begraasd te worden door dieren. Daarom gedijt het goed in bermen. In bermen die goed gemaaid en beheerd worden, daar voelt het fluitenkruid zich thuis.”

Wandelen langs fluitenkruid

Wat is er feeërieker dan wandelen over een paadje dat aan weerszijden hoog is begroeid met fluitenkruid. Nederlands bekendste natuurvorser Jac. P. Thijsse, die de plant ‘Hollands kant’ noemde, schreef op 1 maart 1930 in De levende natuur prachtig over fluitenkruid, toen nog gespeld zonder tussen-n:

“De meeste van onze lezers herinneren zich nog wel, dat ze gewandeld hebben onder het bloeiende fluitekruid. Ik kan er tenminste nog met genoegen aan denken, al is het dan ook zestig jaar geleden. Het was een smal pad, waar haast nooit iemand kwam. De hooge ‘toeters’ stonden aan weerskanten in den buitenrand van het kreupelhout en de schermen van hun wijdvertakte bloeitoppen ontmoetten elkander boven het wegje. Als je daar dan onder door liep, dan was het één witte wereld van bloemen met wat groen er tusschen van slanke gegroefde stengels en fijn verdeeld blad, dezelfde fijne blankheid en schemerende ruimte als van jong bosch in winterrijp. Ik weet ook nog heel zeker, dat ik vroeg in het voorjaar er naar verlangde, dat het fluitekruid weer zou bloeien, om nog eens te wandelen in het tooverlaantje.”

Wandelroutetip: langs de Oude Maas bij Rotterdam ligt natuurgebied Klein Profijt dat bij hoogwater volloopt en bij laagwater grotendeels leegloopt. Hier vind je fijne wandelpaadjes ofwel ‘tooverlaantjes’ met fluitenkruid. Bekijk de route digitaal of download de gps-track.

Paspoort fluitenkruid

NAAM: fluitenkruid (Anthriscus sylvestris). De plant valt onder de familie van de schermbloemen.
GROOTTE: 0,60 tot 1,5 meter hoog.
BLOEITIJD: mei en juni, maar in jaren waarin het voorjaar warmer is ook al in april.
UITERLIJK: de witte bloempjes groeien in schermen, dat betekent dat de bloemsteeltjes samen uit de top van de hoofdstengel groeien. Ieder bloemetje (ze zijn 3 tot 4 mm klein) heeft vijf kroonblaadjes. Als je goed kijkt, zie je dat de kroonblaadjes aan de buitenzijde groter zijn dan de kroonblaadjes die aan de binnenkant zitten. Fluitenkruid heeft fijn en varenachtig blad en is drievoudig geveerd. De onderzijde van het blad is licht behaard.
GROEIPLAATS: in bijna heel Europa vind je fluitenkruid. Ook in Nederland kun je de plant op veel plaatsen vinden. Fluitenkruid heeft een voorkeur voor vochtige en voedselrijke grond in loofbossen en graslanden. Het groeit ook vaak langs bermen van wegen en spoorlijnen en op dijken.
GEUR: als je het verse blad fijnwrijft, ruik je een wortel- tot kervelachtige geur.

Meer interessante artikelen over planten

• Met meervoudige belichting kun je van een simpel plantje, zoals robertskruid, iets heel bijzonders maken. Fotograaf Olaf Oudendijk vertelt.
• Dit zijn de 73 toplocaties van Nederland om stinsenplanten te zien.
• Roots-lezer Jeanine Wolf wil graag het volgende weten: wat zijn de trosjes op deze bloeiende hazelaar? Alice van Duin, informatiespecialist bij Naturalis, gaat op zoek naar het antwoord.

Foto bovenaan: Paulien Bunskoek