Vooral in de herfst en winter zie je ze in weilanden en langs slootranden staan: grote, statige witte vogels met een lange, gele snavel en een hagelwit verenkleed: de grote zilverreiger. Rond het einde van de vorige eeuw was deze vogel in onze contreien uiterst zeldzaam, maar dat is anno nu gelukkig wel anders. Natuurfotograaf Edwin Giesbers had dan ook weinig moeite om een mooie fotoreportage over deze fraaie vogel te maken. In het Rootsnummer van november is de hele reportage te zien, hierbij een voorproefje.
Tekst en foto’s Edwin Giesbers
Rond de overgang van de 19e en 20e eeuw was het bijna gedaan met de grote zilverreiger. De vogel werd massaal bejaagd vanwege zijn prachtige veren, die werden gebruikt als decoratie op dameshoedjes. “Vanwege die damesmode was de jacht op deze vogels echt intens”, vertelt Albert de Jong; voorlichter bij Sovon. “Geschat wordt dat in 1902 op de Londense markt de sierveren van minstens 200.000 volwassen grote zilverreigers (allemaal op of bij hun nesten geschoten) werden verhandeld. Die veren waren op den duur meer waard dan goud. Dat leidde ertoe dat er alleen een paar kolonies in Oost-Europa in grote natuurgebieden overbleven”, aldus De Jong. De ommekeer – en redding – voor de zilverreigers was de komst van wetgeving die het doden van de vogels verbood. De Jong: “Dat ging een beetje gelijk op in Amerika, Engeland en Nederland. In Nederland was die uit de hand gelopen modegril trouwens de aanleiding voor de oprichting van de Vogelbescherming in 1899; bij ons kwam al in 1912 een eerste Vogelwet. In Amerika zorgde de Migratory Bird Act Treaty (1918) voor het stoppen van de jacht. De bescherming van de broedplaatsen heeft ook heel erg geholpen bij het herstel van de populatie”.
Groeiende populatie broedpaar
Was de grote zilverreiger in Nederland twintig jaar geleden nog een zeldzaamheid, tegenwoordig gaat het goed met de soort. In heel Europa trouwens. De Jong: “In veertig jaar tijd is het Europese broedgebied met bijna 70 procent gegroeid. Er kwamen duizenden broedparen bij. Dat is indrukwekkend. In de meeste landen groeit de broedpopulatie nog steeds.” In Nederland is naast de grote toename van wintergasten ook het aantal broedvogels behoorlijk gestegen. Waar blauwe reigers ook broeden in de nabijheid van de mens, zoals in stadsparken, geeft de grote zilverreiger de voorkeur aan rustiger streken, zoals moerasgebieden. “Enkele decennia geleden zag je de reigers tijdens de broedtijd alleen de Oostvaardersplassen. Daar zijn ze ook voor het eerst met broeden begonnen, in 1978. Daarbuiten waren er wel wat rondzwervende vogels, die vooral in moerasgebieden verspreid door het land opdoken”, vertelt de Jong. Tegenwoordig broeden er naar schatting rond de 380 broedparen in Nederland. Niet alleen in de Oostvaardersplassen en Lepelaarsplassen in Flevoland, maar ook in de Makkumerwaard in Friesland, natuurgebied De Wieden en langs het Krammer-Volkerak in Zuid-Holland. In België is de situatie anders. De Jong: “Er zijn de afgelopen jaren enkele broedgevallen in Wallonië vastgesteld, maar de aantallen zijn daar nog klein. In Vlaanderen is er bij mijn weten nog geen kolonie. Maar de toename van wintergasten die wij zien, is ook in België goed te merken.”
Foto: Grote zilverreiger | Edwin Giesbers
3x de grote zilerreiger
- Ter bestrijding van de jacht op de grote zilverreiger werd in 1899 de Vogelbescherming opgericht
- In veertig jaar tijd is het Europese broedgebied met bijna 70 procent gegroeid
- In muizenrijke jaren overwinteren tot wel 12.000 grote zilverreigers in Nederland
Nieuwsgierig naar de hele reportage? Je leest het nu in het november-nummer van Roots. Kun je niet wachten en wil je graag alvast meer beelden zien? De grote zilverreiger wordt hier mooi in beeld gebracht.
Meer Roots
Nu verkrijgbaar: Roots van november 2022
In de nieuwe november-editie van Roots hebben we volop aandacht voor herfstwandelingen. Bestel het nummer hier eenvoudig online, dan krijg je het nummer zonder verzendkosten (binnen Nederland) thuisgestuurd.”
Foto bovenaan: Edwin Giesbers
