Niet lang geleden was de twee centimeter grote stadsreus, de grootste zweefvlieg van ons land, een zeldzame verschijning. Nu zijn ze gewoon geworden. In deze tijd van het jaar maak je zelfs een grote kans op een stadsreus in je tuin. We krijgen op de redactie van Roots de laatste dagen opvallend veel vragen over dit dier en foto’s toegestuurd.
De stadsreus (Volucella zonaria) is met zijn lichaamslengte van zo’n twee centimeter de grootste zweefvlieg van Nederland. Door zijn roodachtig geel met zwarte kleurenpatroon lijkt hij behoorlijk veel op een hoornaar, een soort wesp. Aan de korte voelsprieten op de kop is echter al snel te zien dat het geen wesp is, maar een vlieg. Bovendien hebben wespen vier vleugels en vliegen maar twee.
Schaap in wolfskleren
Dat de stadsreus zoveel op een wesp lijkt, is niet voor niets. Deze zweefvlieg legt haar eieren in een wespennest. In feite is ze een schaap in wolfskleren. Wanneer ze een wespennest heeft gevonden, blijft ze enkele minuten op afstand ervan zitten. Ze poetst haar vleugels en achterlijf met haar poten, mogelijk om geuren kwijt te raken die de wespen zouden alarmeren. Dan betreedt zij lopend het nest en gaat rustig haar eitjes leggen. Ze kan ongestoord haar gang gaan: zelfs als ze in contact komt met de wespen wordt zij niet aangevallen. Hoe dit kan, is niet precies bekend. Misschien verspreidt zij een geur die de agressie van de wespen onderdrukt. Enkele dagen nadat het vrouwtje het wespennest weer verlaten heeft, komende eitjes uit. De larven leven onder in het nest, waar ze zich voeden met afval en dode wespenlarven. De wespen laten ook hen met rust.
Stadsreus in je tuin
In de herfst verlaten alle wespen het nest: de werksters en de koningin gaan dood, mannetjes en jonge koninginnen vliegen uit om te paren, waarna ook de mannetjes sterven en de jonge koninginnen een overwinteringsplaats zoeken. De stadsreuslarven blijven achter om in het lege nest te overwinteren. In de volgende zomer verpoppen ze, waarna een nieuwe generatie stadsreuzen verschijnt. Nu dus. De volwassen vlieg is geregeld te vinden op de bloemen van berenklauw, koninginnenkruid en vlinderstruik, waar hij nectar en stuifmeel eet. Vooral in het zuiden en westen van Nederland. Bovendien loopt hun aantal op in zonnige, warme zomers met langdurige perioden van (zuid)oostenwind op. Dan vullen migranten uit zuidelijker streken de Nederlandse populatie aan. Wie weet zie je een dus een stadsreus in je tuin.
Check Waarneming.nl om te zien of er bij jou in de buurt stadsreuzen zijn gezien.
Een zweefvlieg lijkt soms heel erg op een wesp, bij of hommel. Lees hier waarom…
Wat je leest in Roots oktober:
- Doodshoofdvlinders in de Lage Landen – veel intrigerende weetjes
- 3x prachtige herfstwandelingen: Mechelse Heide, Zuid-Veluwe en landgoed De Slotplaats
- Hotspots van het hazenpootje
- Vuursalamander: draakje op vrijersvoeten
- Alle winnaars van de Grote Roots Natuurfotowedstrijd
En nog veel meer. Bestel deze heerlijk herfstige Roots snel – binnen Nederland betaal je geen verzendkosten.
