In de serie “Uitgelicht” bespreekt een natuurfotograaf zijn of haar (recent gemaakte) foto. Deze keer vertelt Roots fotoblogger Bert Kok over het fotograferen met filters.
Stilte tijdens de storm
Het KNMI geeft code oranje op vanwege zware windstoten in het westen en zuiden van het land. Waar kun je dan beter foto’s gaan maken dan aan zee? Ik heb het wel gemerkt hoor: het was nat, koud en echt overal zat zand. Maar deze omstandigheden had ik wel nodig om de foto te maken die ik wilde. Een foto die de ‘Stilte tijdens de storm’ laat zien
Dromerig sfeertje
Meer dan eens heb ik geprobeerd om foto’s te maken met lange sluitertijden om de beweging van water om te zetten in een dromerig sfeertje. Steeds weer mislukte dit, de sluitertijden waren niet lang genoeg om dit effect te creëren, zonder dat de foto enorm overbelicht zou raken. Fotograferen met filters is de oplossing voor dit probleem. Daarom heb ik een tijdje geleden toch maar eens een degelijke set filters aangeschaft. Toen de weersvoorspellingen dramatisch waren, ben ik met lange sluitertijden gaan experimenteren. Mijn conclusie: nog veel oefenen, maar het smaakt absoluut naar meer!
De eerste stappen met filters
Goed ingepakt trek ik eropuit. Winddichte jas, muts, handschoenen en een waterafstotende broek. Ook mijn fotomateriaal is goed ingepakt, met als belangrijkste misschien wel de regenhoes. Thuis heb ik alles goed gecontroleerd, want om in de storm erachter te komen dat je iets vergeten bent, dat wil je echt niet meemaken. In de stromende regen loop ik naar de locatie waar ik van tevoren al naar diverse compositie-mogelijkheden heb gekeken. Dan is het tijd om alles klaar te zetten. Bij deze omstandigheden heb ik gekozen voor mijn zware statief om de windvlagen zo goed mogelijk te weerstaan, de filterhouder met filters klem ik op de lens en ook de afstandsbediening bungelt al aan de camera.
Plaatje in mijn hoofd
Mijn smartphone mag in dit verhaal ook niet ontbreken, daarover straks meer. Met de wind en de regen in de rug, om de apparatuur voor mijn neus toch wat te beschermen, probeer ik enkele instellingen uit. En na een paar probeersels, is het tijd om de uiteindelijke foto te maken. Terwijl de camera de tijd neemt om de foto te maken, hoop ik dat het plaatje in mijn hoofd, straks ook daadwerkelijk op het schermpje is te zien. Het geluid van de sluiter is weer te horen, het groene lampje van de geheugenkaart brandt dus de foto wordt nu op het kaartje geschreven. Zodra het lampje uit is, bekijk ik de voorvertoning van de foto. Mijn eerste echte poging met filters…Gelukt?
Techniek
Een foto als deze heeft een paar belangrijke ingrediënten. De filter. Zie het als een zonnebril voor je camera: alles wat je camera ziet wordt donkerder en om de foto toch goed belicht te krijgen zul je de sluitertijd langer moeten maken. Juist de lange sluitertijd zorgt er, in combinatie met de wind, voor dat de beweging uit het water (en de lucht) verdwijnt en het één grote dromerige massa wordt. De filter waar ik gebruik van heb gemaakt is een 10 stops filter, die houdt dus 10 stops aan licht tegen! Om te berekenen hoe lang de sluitertijd dan moet zijn, maak ik gebruik van een handige app. Ik gebruikte de app Exposure Calculator. Deze app berekent hoe ik mijn sluitertijd in moet stellen bij het gebruik van deze specifieke filter. Verder is de afstandsbediening belangrijk, het liefst ééntje waarbij je de ontspanknop vast kunt zetten.
BULB
Voor foto’s waarbij een langere belichting dan 30 seconden nodig is, gebruik je de BULB stand van de camera. In deze stand wordt de foto net zo lang belicht als dat jíj de ontspanknop indrukt. Vandaar de afstandsbediening met ontspanknop die je vast kunt zetten, dit voorkomt kramp én natuurlijk het ongewenst bewegen van de camera.
Statief
Als laatste het statief. De camera mag tijdens het maken van de foto natuurlijk niet bewegen. Met een licht, fragiel statief is de kans op bewegen in de wind groter dan bij een zwaar statief. Dus een zwaar en stevig statief heeft altijd de voorkeur. Om terug te komen op de instellingen bij mijn foto: de lens heeft een vast brandpunt van 150 millimeter, de belichting was 67 seconden, de ISO was in dit geval 100 en het diafragma stond ingesteld op f/11 om voldoende scherptediepte te hebben.
Tips van Bert
• Waar ik al snel achter kwam: oefenen, oefenen, oefenen! Deze techniek vergt geduld en doorzettingsvermogen om onder de knie te krijgen. De eerste foto’s zullen beslist niet meteen top zijn, leer ervan en experimenteer met de instellingen en materialen.
• Filters zijn er in vele soorten, maten en materialen. Welke filter handig is voor jouw gebruik zul je zelf moeten ontdekken. Lees reviews of volg workshops bij fotografen die materiaal aanbieden om erachter te komen of het ook echt wat voor jou is.
• Een goed statief is onmisbaar. Gebruik je vaker statieven dan is het handig om er meerdere voor verschillende omstandigheden te hebben. Een zwaar statief is bijvoorbeeld bij macrofotografie niet altijd handig, daar wil je juist een klein, licht en flexibel statief hebben.
• Maak gebruik van apps als je dat fijn vindt. Er zijn tal van apps die het fotograferen en de planning van shoots makkelijker maken. Denk hierbij aan apps die sluitertijden berekenen, apps die mist voorspellen of apps die op de kaart precies aangeven waar en hoe laat de zon opkomt/onder gaat.
• Een goede voorbereiding thuis, maakt fotograferen in het veld veel gemakkelijker. Bereid foto’s dus waar mogelijk thuis voor.