Leucisme: wat is het en twee voorbeelden

Bij ijsberen, zwanen en witjes is wit de norm. Maar sommige lichtgekleurde dieren zijn uniek binnen hun soort. Dat kan komen door albinisme, maar leucisme komt vaker voor. Twee van zulke (figuurlijke) witte raven én, wat is leucisme eigenlijk?

Een wit uitzonderingsgeval wordt vaak ten onrechte voor albino versleten. Die kwalificatie past namelijk maar een deel van de gevallen. Er bestaan allerlei afwijkingen veroorzaakt door gebrek aan pigment. Die hebben elk een andere verschijningsvorm, maar zijn lastig te rubriceren.

Melanine

De kleurstof waar het in de meeste gevallen om draait is melanine, een scala van chemische verbindingen verantwoordelijk voor zwart, grijs en allerlei tinten bruin in huid, haren, veren en ogen. Melanine wordt gevormd in pigmentcellen en er kan weleens wat mee misgaan. Ontbreekt het ook in het netvlies, dan is er sprake van albinisme. Dat resulteert niet alleen in een rode pupil, maar ook in een sterk verminderd gezichtsvermogen.

Leucisme: wit met donkere ogen

Albino’s die het van hun ogen moeten hebben, bereiken in de natuur zelden de volwassen leeftijd. Een stuk vaker dan albinisme komt leucisme voor. Deze afwijking is van toepassing op de meeste foto’s in het artikel in Roots december-januari. Vaak is zo’n dier net als een albino geheel wit, maar heeft het donkere ogen die goed functioneren. De lichte kleur van vacht, vel of verenkleed is zowel voor een jager als prooi nadelig, maar leucisten weten zich toch vaak te redden. En ze leveren opmerkelijke plaatjes op, zoals je ziet.

Blonde strijder

Bij edelhertmannen speelt uiterlijk vertoon een belangrijke rol. Hun imposante gewei zit in het dagelijks leven vooral in de weg en de aanmaak ervan kost een hoop energie, maar het is een onmisbaar attribuut in de onderlinge strijd om de dames. Daarbij is vachtkleur veel minder een issue. De goedgebouwde hoogblonde heer op de foto maakt waarschijnlijk een goede kans.

Witte grijze eekhoorn

Dit is een witte eekhoorn, maar ook een grijze. Dat is namelijk de naam van deze Noord-Amerikaanse soort, die in Engeland is verwilderd en daar in grote delen de rode eekhoorn heeft verdrongen. Grijze eekhoorns zijn niet schuw. In Central Park eten ze bij mensen uit de hand. In verhouding worden van deze soort relatief vaak volledig witte exemplaren gezien.

In Roots december-januari, een extra dikke wintereditie, meer bijzondere witte dieren, waarbij hun witte kleur dus behoorlijk uniek is.

Meer lezen

• De beroemdste walvis is Moby Dick: de reusachtige witte potvis uit de roman van Herman Melville. Een potvis heeft gewoonlijk een donkergrijze huid, maar een enkele keer wordt een wit exemplaar geboren, zoals te zien is op deze video.
• Ook bijzonder: organismen die zelf licht kunnen maken. Bioluminescentie heet dat, Roots zet 10 van zulke ‘natuurlijke lichtjes’ op een rij.

Tekst: Geert-Jan Roebers
Foto bovenaan: Getty Images