‘Welke plant is dit?’, vraagt Roots-lezer Jacques de Vries ons via de mail. Vrijwel dagelijks komen er natuurvragen met foto’s binnen op de redactie. In dit geval is het een hele aparte, parasiterende plant: de paarse schubwortel.
In het voorjaar ontluiken veel fleurige stinzenplanten. Krokussen, holwortels, wilde hyacinten, om maar een paar kleurrijke voorbeelden te noemen. Maar soms kom je daartussen ook hele andere planten tegen. De paarse schubwortel (Lathraea clandestina) of prachtschubwortel is er zo een. Het is een laag op de grond groeiende blijvende plant uit de bremraapfamilie (Orobanchaceae).
Parasiet
Wat deze familie extra extra bijzonder maakt: ze halen geen voedsel uit de grond, maar tappen het gewoon af van eronder groeiende wortels. De paarse schubwortel parasiteert op de wortels van populier, wilg en els, soms ook van de hazelaar. Familielid de bremraap doet dat ook, maar die haalt zijn voedsel uit een brem. De waardplant ondervindt gelukkig weinig last van dit parasitisme, doordat de bloei en de vruchtzetting gedurende de lentesapstroom plaatsvinden en het bovengrondse gedeelte van de plant daarna afsterft.
België noordgrens
De paarse schubwortel heeft geen bovengrondse stengel. Ze bloeit van maart tot mei met 4 tot 5 cm lange bloemen, die rechtstreeks vanuit de wortelstok komen. De plant staat op de Vlaamse rode lijst van planten vermeld als zeldzaam. Ze komt wel plaatselijk talrijk voor in de Vlaamse Ardennen en in de Zwalmvallei. Op een paar andere plaatsen, zoals in Meise en de Dijlevallei, wordt ze ook verwilderd aangetroffen. België vormt de traditionele noordgrens van haar verspreidingsgebied.
Zeldzaam familielid
In Nederland komt hij onder andere voor in oude parken en landgoederen, maar wordt hier niet als echt inheems beschouwd. De zaden worden ook verspreid met pootgoed uit het buitenland. Ze is onder meer in Noord-Holland (Amstelveense heemparken), in Zuid-Holland (Barendrecht, Rijswijk, Leidschendam, Zoetermeer, Den Haag, Heemtuin) en in Utrecht (ten westen van Breukelen) aangetroffen. Een (zeer) zeldzaam familielid is de bleke schubwortel, waarvan de bloeiwijze veel wegheeft van een orchidee.
Wat een vraag: welke plant is dit?
Ook een leuke natuurvraag met foto? Stuur hem op naar [email protected]. Wie weet plaatsen we hem in de rubriek ‘Wat een vraag’ in Roots.
Wil je zelf op zoek naar stinzenplanten? Roots geeft je 73 hotspots!
Foto bovenaan: Paul Böhre.
Wat je leest in Roots november:
- November + treevember: aanpoten!
- Successtory: de oehoe
- Herfstwandelen in het spoor van de Hierdense Beek (+ routekaart)
- Natuurommetje bij Zuidlaren
- De mooiste lezersfoto’s van eekhoorns
- Film ‘Het wilde België’: in gesprek met de maker
- 11x pretty in pink, van zoutmeer tot roze dolfijn
En nog veel meer. Bestel deze Roots snel – binnen Nederland betaal je geen verzendkosten.
