Burlende edelherten fotograferen, zo doe je dat

Op de Veluwe zijn de burlende edelherten weer te horen en te zien! Heb je ook zo’n zin om dit te fotograferen? Fotograaf Kees Verheyen vertelt hoe hij het aanpakt.

Kun je vertellen hoe deze foto tot stand is gekomen?

“Deze foto van een burlend edelhert is genomen op de Hoge Veluwe, aan de Wildbaan, in de bronstperiode, in de tweede helft van september. Het ritueel is dat de boswachter om 17:15 uur appels over het veld strooit. De rand van de heide is dan bezaaid met honderd fotografen en evenzoveel statieven. Als je vroeg gekomen bent, kun je je auto achteruit inparkeren zodat je vanuit de geopende achterklep kunt fotograferen; of zitten wachten en wat eten en drinken. Wellicht een banale setting, in scène gezet; maar laten we eerlijk zijn: daar liggen vaak de beste kansen om een goede opname te maken en soms zelfs onderscheidend te zijn. Volgens mij kunnen spontane én geënsceneerde foto’s van burlende edelherten verrassen.”

Kun je iets vertellen het onderwerp van deze foto?

Het edelhert: compact, krachtig; je “ziet” hem burlen.

“Dit is de leider van deze roedel op dit veld; het plaatshert. Het sterkste hert en daarom een tijdelijke leider die in een gevecht van zijn troon gestoten kan worden. Een 14-ender. 14 Enden aan een gewei wil zeggen 7 takken aan beide kanten van het gewei. Het aantal enden aan een gewei zegt overigens niets over de leeftijd. Het gewei kan steeds groter en zwaarder worden tot aan het twaalfde jaar maar behoudt altijd dezelfde basisvorm. De zwaarte van het gewei is een goede afspiegeling van de voedselkwaliteit in het leefgebied. Dat is logisch: elk jaar 4 tot 10 kilo bot aanmaken voor de opbouw van een nieuw gewei kost veel energie. Op de foto zie je in het gewei “baantjes ”in de lengterichting lopen, daar liepen de bloedvaten die het groeiende gewei voedden en daarna verbenen. Dit gewei is dus volgroeid, de fluwelen goed doorbloede bast is er al eerder als een vel vanaf geveegd.

Nog een leuk weetje: er leven ongeveer 2500 edelherten op de Veluwe waarvan 10 procent op de Hoge Veluwe.”

Wat zijn de technische gegevens van de foto?

Camera: Nikon d750, lens Sigma 300–800 millimeter, diafragma f/6.3, sluitertijd 1/2000, ISO 12800. Gitzo statief met schommelkop en een draadontspanner.

Heb je tips? Waar moet je aan denken als je een dergelijke foto zou willen maken?

“Onderscheidend zijn, in dit geval:

• Een “andere” lens: 300-800 zoom. Deze lens werd 20 jaar geleden aangekondigd en de tweede versie tussen 2005 en 2019 verkocht. Te zwaar (6 kg) met specificaties die vandaag de dag zeker niet meer bijzonder zijn; maar in deze setting voor mij perfect! Bereik en scherpte zijn voor mij de belangrijkste eisen; daarbij is de bokeh heel fraai.

• Blijf als de meesten al weg zijn. Deze foto van een burlend edelhert is genomen bij het vallen van de avond, met zacht licht. De sweet spot van deze lens, het scherpste diafragma, is niet het laagste. f/8 Zou een prima keuze geweest zijn. Omdat het licht schaarser werd koos ik voor f/6.3; dat moest wel want de ISO ging op automatisch en kwam belachelijk hoog op 12.800. De sluitertijd van 1/2000 is prima voor scherpte bij veel licht en een bewegend onderwerp, maar had op dit moment stuk lager mogen zijn. Eigenlijk nog verbazend dat er zo weinig ruis in zit. Soms zit het mee.

• Zorg dat je de compositie in je hoofd hebt; focus op de omgeving waar je de foto wenst te nemen. Schiet met scherp op die plek en niet met hagel op alles wat eromheen beweegt. Bij deze foto ben ik blij met de compositie. De bek die rust vindt tussen de vertakking van de boom, de rand van scherpe heide en de “crispy” foto: scherp met verschillende niveaus van contrast. Wat je kunt controleren kun je voorbereiden, thuis of ter plekke: “failing to plan is planning to fail”.

• Maak proeffoto’s zonder je onderwerp en speel met instellingen; visualiseer vooraf de foto die je wilt gaan maken van het hert; wacht dan af of die wens vervuld wordt…

Nabewerking

• Weet wat je in de nabewerking wilt gaan bereiken zonder afbreuk te doen aan de geest van de oorspronkelijke opname. De RAW-opname valt vaak wat tegen, in het echt was het mooier. Maar let op, in de nabewerking kan het makkelijk doorslaan en afdrijven van het beeld zoals je het zag bij de opname. Op het grensvlak van te flets en te “spacy” manoeuvreren lukt de ene keer beter dan de andere.”

Ook leuk: burlende edelherten fotograferen in het Weerterbos. Fotograaf Bert Kok vertelt.

Meer lezen over de hertenbronst in dit interessante artikel.