De naturalis historia: noodplanten voor barre tijden

Daniël Mulder

8 November 2021 .

In De naturalis historia brengt de Belgische plantenkenner en auteur Marcel De Cleene de vergeten toepassingen van circa 250 soorten planten bijeen. Het boek is fraai geïllustreerd met oude tekeningen van planten.

Boeken over wildplukken en eten uit de natuur zijn er ruimschoots, toch is de groep mensen die nog werkelijk kennis heeft over eetbare en nuttige toepassingen van planten niet zo groot. Deze kennis is langzamerhand verloren gegaan. Wie tegenwoordig wil eten, gaat naar de supermarkt, niet naar het bos of het buitengebied.

Volgens de Belgische plantenkenner en auteur Marcel De Cleene is het niet zo verstandig om blindelings te vertrouwen op de Jumbo of Albert Heijn. Door klimaatverandering kan de wereld sneller veranderen dan je denkt. Zeespiegelstijging, verdroging, bosbranden: de voedselproductie kan plotsklaps in de knel komen. Wat deden onze voorouders wanneer de oogst mislukte, vraagt De Cleene zich af. “Welke planten gebruikten zij om brood te maken, om kleren te fabriceren of om bier mee te brouwen?”

cover van De naturalis historia

Luizenverjager

De Cleene, die als plantenfysioloog werkt en talloze boeken over planten op zijn naam heeft staan, dook in de historische bronnen tot wel 2.000 jaar terug. In De naturalis historia brengt hij de vergeten toepassingen van circa 250 soorten planten bijeen, fraai geïllustreerd met oude tekeningen van planten.

Zo blijkt het aftreksel van de bol en de bloem van herfsttijloos een prima luizenverjager. Hildegard von Bingen sprak daar al over in 1150. Of neem de korenbloem. Jan Kops meldde in de Flora Batava (1828) dat de uitgeperste bloem met bijvoeging van aluin een hemelsblauwe verfsap opleverde. Voor hongerige magen is het goed te weten dat de adelaarsvaren, de jonge gekrulde scheuten, eetbaar is. Wel met mate. Een ander noodspijs is het blad van de adderwortel. Prima eetbaar als sla of als soepgroente. In tijden van nood is dit boek een goudmijn. Hoe je een andere precies bereid is niet altijd duidelijk, maar daar zijn weer andere boeken voor.

De naturalis historia, Marcel De Cleene, Sterck & De Vreese, € 39,90.

Meer lezen over planten?

  • Wetenschappers ontdekten dat insecten zoals bijen en vliegen zich óók voeden met de kleine druppels die plantenbladeren afscheiden…
  • Mensen en dieren kunnen naar de ‘wc’, maar hoe raken planten hun afvalstoffen kwijt?

llustraties: De naturalis historia

HART VOOR DE NATUUR

Tips voor verantwoord fotograferen

...



Meer Natuurboeken