Begin deze week werd een bultrug gezien in de Waddenzee, tussen Vlieland en Terschelling. Waarschijnlijk gaat het om een jong dier, aldus stichting SOS Dolfijn. Zolang het dier in goede gezondheid is, zijn er geen zorgen: bultruggen gedijen hier prima.
Sinds 2003 wordt elk jaar wel een bultrug gezien in de Noordzee, voor de kust van Nederland en België. 2022 spande de kroon met veel signaleringen. In januari 2022 werd een bultrug gezien vanaf de veerboot tussen Texel en Den Helder en voor Den Haag, vanaf mei werd een vermoedelijk jong dier vaker gesignaleerd voor Zeeuws Vlaanderen. Die jonge bultrug spoelde op 5 juli dood aan op Vlieland.
Begin januari 2023 zwom voor de kust van Scheveningen opnieuw een bultrug. Wellicht hetzelfde dier dat een week eerder voor de Belgische kust zwom. ‘Volgens opvangorganisatie SOS Dolfijn zwom het volwassen dier eerst zo’n 2 kilometer uit de kust ter hoogte van de Scheveningse haven. Een paar uur later zwom de walvis zo’n 500 meter voor de kust bij Kijkduin’, meldde de NOS toen. Ruim een week later werden zelfs twee bultruggen gezien voor de Hollandse kust. Ze zwommen een paar kilometer uit de kust ter hoogte van Scheveningen, aldus Stichting SOS Dolfijn toen op Facebook.
Bultrug in de Waddenzee
Begin deze week, op maandag 23 oktober, werd opnieuw een bultrug gezien. Het dier werd opgemerkt door de bemanning van een viskotter, aldus Dagblad van het Noorden en zwom richting de Noordzee, tussen Vlieland en Terschelling. Gisteren, 24 oktober, zag de bemanning van Rederij Noordgat het imposante zeezoogdier daar opnieuw.
“De afgelopen dagen was het steeds een beetje hetzelfde patroon tussen Vlieland en Terschelling. Met het opkomende water iets meer de Waddenzee in en met het uitgaande tij weer de Noordzee op. En wie weet of hij vandaag weer opduikt”, aldus directeur Annemarie van den Berg van SOS Dolfijn tegen Omrop Fryslân. Het gaat waarschijnlijk om een jongere bultrug van zo’n 5 tot 7 meter, aldus SOS Dolfijn tegen Nu.nl.
Bultruggen (als gasten) in de Noordzee
“De bultruggen hier zijn op weg naar het zuiden, richting West-Afrika of de Caribische kust – of weer terug”, stelt Nathalie Houtman, oceaan- en walvisdeskundige bij het Wereld Natuur Fonds (WWF). Dat ze hier nu vaker zwemmen hangt samen met de krachtige comeback na het jachtverbod, meent zowel zij als Mardik Leopold, marien bioloog en walvisdeskundige aan Wageningen University Research.
Je kunt in elk geval niet spreken van ‘een verkeerde afslag’ als hier een bultrug opduikt, stelt Leopold. “Een potvis die de Noordzee in zwemt in plaats van buiten de Britse Eilanden om, maakt echt een fout: dat is een diepwaterwalvis. Maar bultruggen zwemmen ook in de Oostzee, de Middellandse Zee en Het Kanaal. Ze gedijen goed hier voor de kust: de temperatuur is prima en ze kunnen goed navigeren in ondiepe wateren. Er was zelfs een bultrug die de Oosterscheldekering door zwom, een rondje Oosterschelde deed en weer door de kering naar buiten zwom. Dat was geen verkeerde, maar een nieuwe afslag. Je kunt je afvragen waarom ze die niet eerder hebben ontdekt.”
Ze kunnen hier lekker haring snacken voor hun energieslurpende migratie, stelt Houtman. En sprot, meent Leopold, die eens naast een bultrug in de Noordzee voer en tegelijkertijd grote scholen sprot zag. “Sommige zwemmen maandenlang heen en weer, van Hoek van Holland of zelfs Frankrijk, tot halverwege Duitsland en weer terug. Ze zwemmen dan over de tienmeterdieptelijn, een kilometer of vijf uit de kust – daar waar rond die tijd sprot zwemt. Hier is genoeg te eten voor ze, de grote vraag is alleen: hoe weten ze dat in Noorwegen?” Hij vermoedt, net als Houtman, dat de dieren daarover met elkaar communiceren.
Wat zijn de gevolgen van klimaatopwarming voor bultruggen?
Aan het einde van deze eeuw is het, zo waarschuwden wetenschappers, in ruim 30 procent van de baargebieden van bultruggen waarschijnlijk te warm voor de dieren. Het oppervlaktewater is dan warmer dan 28 graden. Mardik Leopold ziet daarin niet direct een groot gevaar voor de bultrug. De dieren zijn intelligent en flexibel, meent hij. “Als ze tegen een temperatuurgrens aanlopen, zullen ze mee moeten schuiven. Hun voordeel: ze zwemmen heen en weer tussen het Caribisch gebied en Noorwegen, en als ze 100 km naar het noorden moeten opschuiven, is dat, als de prooi maar mee schuift, geen probleem. Bovendien: in de zomer eten ze bijna niet, dus qua prooi zal het niet eens zo veel effect hebben. Ze zoeken veilig warm water op om hun jong te krijgen, en dan gaan ze gauw terug naar de poolgebieden waar het eten is. Het zal een beetje opschuiven.”
Meer lezen en zien
- In de documentaire Fathom uit 2021 proberen twee wetenschappers de taal van bultruggen te ontcijferen. Het is wellicht de oudste vorm van verbale communicatie op aarde; de dieren doen het al miljoenen jaren.
- Utrecht University vertelt je wat te doen als je stuit op een gestrande walvisachtige, levend of dood. Wageningen University & Research legt hier uit waarom walvissen stranden. Zie je zelf een bultrug, meld het dan via waarneming.nl.
- Bultruggen hebben vanaf hun geboorte heel veel te leren en te ontdekken voordat ze de statige oceaanreuzen worden zoals wij ze kennen. Natuurfotograaf Tony Wu volgt al jaren hun proces van hofmakerij, geboorte en puberteit tot volwassenheid.
- Het is er donker en vaak koud, en ze herbergen onnoemelijk veel geheimen. Vind je het gek, gezien die enorme dieptes. Dit zijn de tien diepste oceanen en zeeën.
- Niet alleen voor bultruggen zijn oceanen zijn van levensbelang, ook de mens is ervan afhankelijk. Wist je dat zeeën en oceanen ook zuurstof leveren? Eén op de twee ademhalingen heb je te danken aan de oceaan…
Foto bovenaan: Jos van den Berg
Wat je leest in Roots november:
- November + treevember: aanpoten!
- Successtory: de oehoe
- Herfstwandelen in het spoor van de Hierdense Beek (+ routekaart)
- Natuurommetje bij Zuidlaren
- De mooiste lezersfoto’s van eekhoorns
- Film ‘Het wilde België’: in gesprek met de maker
- 11x pretty in pink, van zoutmeer tot roze dolfijn
En nog veel meer. Bestel deze Roots snel – binnen Nederland betaal je geen verzendkosten.
