In de Nederlandse natuur duiken soms exotische eekhoorns op, die een bedreiging kunnen vormen voor onze Europese rode eekhoorn. Vanaf 1 januari 2024 wordt de kans op ontsnapte uitheemse eekhoorns in het wild een stuk kleiner, want dan gaat de nieuwe Huis- en Hobbydierenlijst in.
Wil je zien hoe een exotische eekhoornsoort de Europese rode eekhoorn (ook wel gewone eekhoorn of simpelweg eekhoorn genoemd) heeft verdrongen, dan hoef je slechts naar Groot-Brittannië te reizen. Daar zijn in de 19e eeuw vanuit de Verenigde Staten grijze eekhoorns geïntroduceerd door landeigenaren die de dieren snoezig vonden. Begrijpelijk, maar ze haalden daarmee ook het Paard van Troje binnen. Want in hoog tempo hebben de grijze eekhoorns zich over het Britse eiland verspreid en leefgebied afgesnoept van de rode eekhoorn.
Het succes van de grijze
“In Nederland duikt de grijze eekhoorn incidenteel op, maar de problemen zoals in het Verenigd Koninkrijk spelen hier beslist niet”, vertelt Koen van Veen van de Zoogdiervereniging. De projectleider van het Land- en Zeezoogdierenteam heeft ook het exotendossier onder zijn hoede en zodoende krijgt hij de meeste exotische eekhoornmeldingen op zijn bureau. “Voor zover bekend leven er in Nederland geen grijze eekhoorns in het wild, al zal er vast ergens een ontsnapt individu rondlopen.”
Vanwege het ecologisch risico is in Nederland in 2011 besloten een verbod in te stellen op het houden, fokken en verhandelen van de grijze eekhoorn. De soort werd daarom een aantal jaren later op de Europese Unielijst Invasieve Exoten gezet. Op die lijst staan ook de Pallas’ eekhoorn, de Amerikaanse voseekhoorn en de Siberische grondeekhoorn.
Alle eekhoorns van de lijst
De grijze eekhoorn vormt momenteel dus geen directe bedreiging voor Nederland. Hoe zit dat met andere eekhoornsoorten die niet op de Europese Unielijst Invasieve Exoten staan? “Er worden in Nederland ontzettend veel verschillende soorten exotische eekhoorns gehouden”, legt Van Veen uit. “Als Zoogdiervereniging kijken wij vooral naar de exotische eekhoorns die in het wild worden gezien. Die lijst is gelukkig een stuk korter, want er zijn veel exotische eekhoorns die nooit in het wild belanden.”
Hij vervolgt: “Als er een dier ontsnapt, of wordt losgelaten, dan gaat het meestal over één dier of meerdere dieren die uiteindelijk de winter niet overleven. Van veel exotische eekhoornsoorten krijgen we één of twee meldingen per jaar en dan soms een aantal jaren niet. De afgelopen paar jaar hebben we meldingen gehad van onder andere de Chinese gestreepte boomeekhoorn, Thaise dwergstreepeekhoorn en Japanse eekhoorn. Ook van de Amerikaanse rode eekhoorn krijgen we regelmatig meldingen binnen. Vaak gaat het om ontsnapte dieren van particulieren.”
Huis- en Hobbydierenlijst
In Nederland is er een weelderige markt voor allerlei zoogdieren omdat er onduidelijke wetgeving was over welke dieren je wel of niet mocht houden. Van Veen: “Er is dertig jaar lang gesteggeld over de Huis- en Hobbydierenlijst, ook wel de positieflijst genoemd. Op die lijst staat welke dieren je als huisdier mag houden. Er is nu eindelijk een doorbraak, want recent is de positieflijst vastgesteld voor zoogdieren.”
In 2019 was bij de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) bekend dat er 313 verschillende zoogdiersoorten werden gehouden. Op de positieflijst staan nu nog maar 30 zoogdieren: van alpaca tot bruine rat en van konijn tot waterbuffel. “Op de positieflijst staat geen enkele exotische eekhoorn meer. Dat betekent dat je in Nederland vanaf 1 januari 2024 geen exotische eekhoorn meer mag houden, fokken of verhandelen.”
Wel is er een overgangsregeling. Als je kunt aantonen dat je het dier al had voordat de positieflijst van kracht werd, dan mag je het houden totdat het doodgaat.
Zie je een (mogelijk) exotische eekhoorn? Maak dan foto’s en voer deze met datum en locatie in op tuintelling.nl, de NDFF invoer app of op waarneming.nl.
Andere interessante artikelen
- Vlindertrek is een bijzonder fenomeen en moeilijk te onderzoeken. Tot op heden. In een nieuwe studie zijn vlinders gezenderd en gevolgd met een vliegtuig.
- De vuurgoudhaan is klein maar fijn en nu te zien in je tuin.
