Door het zachte weer en het steeds warmer wordende klimaat zijn er steeds later in het jaar nog steeds veel vlinders te zien in de tuin. Waaronder prachtige soorten als de gehakkelde aurelia en distelvlinder. Hoe gaan deze fraaie najaarsvlinders de winter in?
De distelvlinder is een trekvlinder die tussen april en oktober kan worden waargenomen. Vanuit Zuid-Europa trekken de vlinders ieder jaar richting het noorden; ze brengen hier in de zomer een nieuwe generatie voort. Juist deze vlinders zie je nu rondvliegen, ze zijn opvallend gaaf en mooi van kleur omdat ze vers zijn. In het najaar trekt een gedeelte van de vlinders weer terug naar het zuiden, de rest sterft hier. Deze vlinders zie je nu vooral veel op op nectarplanten, niet op rottend fruit.
Gehakkelde aurelia: aparte vleugels
De gehakkelde aurelia herken je gemakkelijk aan de apart ingesneden vleugels. Deze vlinder is sinds veertig jaar bezig met een opmerkelijke opmars vanuit het zuiden, waarschijnlijk geholpen door de opwarming. Deze vlinder vliegt nog tot laat in het najaar, soms zelfs nog in december, zolang het zacht is. Ze overwinteren als vlinder in houtstapels en dichte struiken en komen er dan weer uit zodra de dagen warmer worden in het voorjaar.
Van de gehakkelde aurelia zijn twee vormen bekend: de zomervorm en de wintervorm, die als oervorm wordt beschouwd. De zomervorm is feller gekleurd met lichtere rand, de vleugels zijn minder diep ingesneden. De wintervorm is donkerder en heeft grotere insnijdingen in de vleugel. Zo lijkt hij nog meer op een verdord blad om zo veiliger de winter door te brengen!
Icarusblauwtje: hele jaar rupsen
Het icarusblauwtje produceert in warme jaren niet twee maar drie generaties! Dat betekent dat ze ook steeds later in het jaar nog gezien worden, zeker dit extreem warme jaar. De rups is vrijwel het hele jaar door aanwezig. De soort overwintert ook als rups in de strooisellaag of laag tegen een stengel van de waardplant. De verpopping vindt plaats op de grond. De eerste vlinders zullen volgend jaar weer in april tevoorschijn komen.
Fraaie atalanta
Een van de grootste vlinder van Nederland, de atalanta, is zelfs tot in november te zien. In het voorjaar trekken deze vlinders vanuit Zuid-Europa in hun eentje naar het noorden, tegenwoordig zelfs tot hoger in Scandinavië, om hier te paren en eieren te leggen. In het najaar trekken de vlinders weer terug naar Zuid-Europa. Steeds meer individuen proberen hier te overwinteren als de winter zacht blijft. Een atalanta kan een jaar oud worden.
Meer over vlinders in de herfst
- In België is dit najaar voor het eerst de Amerikaanse distelvlinder waargenomen. Deze trekvlinder uit Amerika wordt steeds vaker aangetroffen in (Zuidwest-) Europa, en recent ook in Nederland en Duitsland.
- Een ander fraai vlindertje dat je nu nog in de tuin kunt zien is de kleine vuurvlinder.
- Zie je een kolibrie vliegen in de tuin: dikke kans dat het een kolibrievlinder is. Ook een trekvlinder, maar dan een nachtvlinder die overdag vliegt. Ook deze zuidelijke soort wordt steeds vaker in de winter waargenomen.
Foto bovenaan: Paul Böhre
