Bij wandelen in Maastricht denk je wellicht aan het buitenlands aandoende historische centrum of de Sint-Pietersberg. Minder bekend is de landgoederenzone Buitengoed Geul & Maas in het noorden van de stad. Maak kennis met een rijke historie én vele bloemen die de lente aankondigen.
Het stadse gevoel aan het begin van de wandeling verdwijnt al snel naar de achtergrond zodra je de monumentale beukenlaan in wandelt. Uit de bosbodem schieten de vele bladeren van de aronskelken de lucht in. In tegenstelling tot het speenkruid bloeien ze voorlopig nog niet, maar het frisse groen bezorgt je eveneens een pril lentegevoel. Dat gevoel wordt snel sterker in het prachtige bos van Buitenplaats Vaeshartelt. Ontelbare sneeuwklokjes stralen je tegemoet.

Van hoeve naar landhuis
De geschiedenis van Vaeshartelt gaat ver terug in de tijd. Al in 968 wordt ‘Hartelt’ voor het eerst genoemd wanneer koningin Gerberga een landgoed schenkt aan de abdij van Reims. In de veertiende eeuw is voor het eerst sprake van ‘Hartelt van (Ser)vaes’ of Vaeshartelt. Op dat moment is het kasteel waarschijnlijk nog een versterkte boerenhoeve. In 1735 wordt dit gebouw gesloopt om plaats te maken voor een landhuis in de dan populaire Lodewijk XV-stijl. Daarmee heeft het gebouw nog niet zijn huidige vorm; nog geen eeuw na de oplevering wordt het landhuis bijvoorbeeld uitgebreid met een nieuwe vleugel.
De laatste grote verandering ondergaat Vaeshartelt als de schatrijke industrieel Petrus Regout het landgoed in 1838 koopt. Hij laat niet alleen aanpassingen doen aan het gebouw, maar laat ook het landschapspark aanleggen dat vandaag de dag nog geheel intact is.

Buitengoed Geul & Maas strekt zich uit van Maastricht-Noord tot aan Valkenburg. In totaal bevinden zich dertig kastelen, landhuizen en watermolens in dit gebied, samen met vele tientallen andere monumentale panden. Op de foto staat Chateau Bethlehem.
Beverburchten
Via een boomgaard laat je Vaeshartelt achter je. De besloten buitenplaats maakt plaats voor een open agrarisch landschap. Het duurt niet lang voordat het volgende landgoed in beeld verschijnt. Twee grote gemetselde zuilen maken duidelijk dat je kasteel Meerssenhoven nadert. Het prachtige, achttiende-eeuwse landgoed in Franse stijl is helaas niet te betreden, maar al vanaf de rand valt er genoeg te ontdekken. Opvallend is de theekoepel in de vorm van een Indiase tempel.

Na Meerssenhoven gaat de route verder langs het Julianakanaal. Kieviten buitelen over elkaar heen boven een akker. Aan de overzijde van het kanaal grazen gallowayrunderen in het grote nieuwe natuurgebied langs de Grensmaas van Itteren. Hoewel je vlak langs Bunde wandelt, oogt het hier als een wildernis. Bevers hebben heel wat bomen om geknabbeld; takkenhopen verraden de vele beverburchten. Enkele vingerhelmbloemen zorgen voor een toefje kleur.

Langoederenzone rond Maastricht
Het kleine beekje Kanjel brengt je opnieuw in de weelderige natuur. Een volgend parkbos behoort tot de kastelen La Grande Suisse en Villa Kanjel. Als de poort geopend is, kun je een klein rondje door de landschapstuin van Villa Kanjel maken. De villa stamt uit 1860 en had eerder de naam La Petite Suisse.
Nog is het niet gedaan met de landgoederen. Chateau Jerusalem vormt de afsluiter van de reeks aan landgoederen. Jerusalem stamt uit de zestiende eeuw, maar kreeg zijn huidige gestalte in de negentiende eeuw. Tijdens kantooruren kun je (bij een geopend hek) een klein rondje over het terrein lopen.
Wandelen Maastricht: verken zelf de landgoederenzone
In de nieuwe Roots van februari 2025 vind je een uitgebreide reportage over de landgoedzone rond Maastricht. Behalve een artikel en prachtige foto’s biedt Roots ook een fraaie wandelkaart en een routebeschrijving. Nieuwsgierig naar de route? Bekijk de wandeling dan online en download de gps-track.
Tekst en foto’s: Bob Luijks