Door een combinatie van springvloed en storm overspoelen de kwelders langs de Waddenzee razendsnel met zeewater. In dit natuurgeweld proberen muizen zich zwemmend en klimmend staande te houden. Natuurfotograaf Marcel van Kammen legde hun strijd tegen de elementen vast.
De hagel klapt tegen de ruiten, terwijl de auto zelf flink heen en weer schudt door de noordwesterstorm die met windkracht 9 over het Waddengebied raast – normaliter geen weer om eropuit te trekken als natuurfotograaf, maar dat is juist wat ik wel doe op deze gure en koude decemberdag. Net na zonsopkomst kom ik aan bij de Waddenzee. De oerkrachten van Moeder Natuur beuken op de kust en de Waddenzee is veranderd in woeste oernatuur zoals je dat in Nederland zelden ziet.
Vandaag is zo’n zeldzame dag waarop alle elementen samenkomen: de eerste noordwesterstorm van het seizoen, op een dag met springvloed tijdens daglicht. Het is als mens vrijwel niet te doen om hier vrijwillig buiten rond te lopen, maar voor de honderdduizenden vogels en zoogdieren die in het Waddengebied leven, is dit de bittere werkelijkheid. Zij leveren een zware strijd om deze storm te overleven.
Op zoek naar een schuilplaats
Vogels kunnen zich vliegend nog snel uit de voeten maken. Maar voor de hazen, vossen, hermelijnen, reeën en diverse muizensoorten die op de graslanden en buitendijkse kwelders leven, gaat dat niet op. Doorgaans vormen de kwelders betrekkelijk veilige leefgebieden, waar ze volop voedsel kunnen vinden, zich kunnen voortplanten en waar genoeg beschutting is om zich te verstoppen voor eventuele roofdieren. De kwelders liggen namelijk iets hoger in het landschap, waardoor ze tijdens vloed gewoonlijk niet overstromen.
De unieke combinatie van een noordwesterstorm en springvloed brengt echter een nieuwe realiteit. Tijdens springvloed zijn de verschillen tussen hoog en laagwater extra groot en komt het water hoger te staan dan normaal. Tijdens een storm als deze wordt het zeewater vanuit de Noordzee extra opgestuwd, waardoor de waterstanden in het Waddengebied in een razend tempo stijgen en de buitendijkse gebieden in een mum van tijd veranderen in een grote krachtige watermassa die alles meesleurt.
Zwemmende muizen
De grootste strijd wordt geleverd door de veldmuis, aardmuis, dwergmuis en waterspitsmuis, die hier buitendijks leven. In goede muizenjaren zitten er vele honderdduizenden exemplaren in het Waddengebied. Doordat ze klein zijn, zien ze het gevaar van het snel stijgende zeewater pas aankomen als het eigenlijk al te laat is, waardoor ze zich zwemmend in veiligheid moeten brengen. Zwemmend zoeken ze een droog plekje, totdat ze daar ook vanaf spoelen. Op deze manier moeten ze honderden meters overbruggen.
Dwergmuizen zijn, in tegenstelling tot veldmuizen, goede klimmers. Vele klimmen in rietstengels of distel planten om zich in de top met hun staart vast te klampen, hopend dat het water deze hoogte niet bereikt. Vaak tevergeefs. Ook zij moeten met wind kracht 9 door de hoge golven ploeteren om droge grond te bereiken – een ware doodstrijd, die het merendeel van de muizen fataal wordt.
Meer over die strijd op leven en dood van (storm)muizen lees je in Roots december/januari; een extra dik winternummer (+ Jaarkalender). Een van de muizensoorten die zo’n strijd levert lichten we hier vast even uit: de dwergmuis.
De dwergmuis
De dwergmuis (Micromys minutus) is het kleinste knaagdier van Europa (kop-romp- lengte is 50-80 mm). Door zijn kleine formaat en lange, beweeglijke staart is het een uitstekende klimmer. De dwergmuis heeft een geel- tot oranjebruine vacht met een witte buik. Hij behoort tot de ware muizen, maar door zijn stompe snuit en kleine oren kan hij worden aangezien voor een woelmuis. Mannetjes en vrouwtjes hebben elk hun eigen leefgebied; in dat van mannetjes zit overlap, bij de vrouwtjes komt dat nauwelijks voor. De grootte ervan bedraagt ongeveer 200-900 m2.
Meer lezen & zien
- Van noordse woelmuis tot hazelmuis: 7 muizenweetjes
- Zien: deze bosmuis wil een eikel meenemen – maar zo makkelijk gaat dat niet
- Aan de kust is geen dag hetzelfde. Het spel van licht en lucht, de duinen met daarachter het brede strand, het getij en de vogels zorgen telkens weer voor nieuwe omstandigheden. Of je nu een groothoek-, macro- of telelens gebruikt, langs de kustlijn vind je voldoende inspiratie voor gevarieerde natuurfotografie. Natuurfotografen Karin de Jonge en Erik Nevels geven tips & tricks voor de mooiste foto’s van de Noordzeekust.
Tekst en foto’s: Marcel van Kammen
