Speuren naar de nachtzwaluw

Vorig jaar schreef ik er al een keer over op dit blog. Op een avond in juli ging ik samen met de boswachter van Staatsbosbeheer in de Schoorlse duinen speuren naar de nachtzwaluw. “Als de schemer over de duinen valt, verandert het landschap in een paradijs voor deze vogel.”

We zagen en hoorden er die avond drie. Ik beloofde in Roots aandacht te besteden aan dit fantastische fenomeen en ook deze zomer twee keer zelf mee te fietsen met de nachtzwaluwexcursies. Man een man, woord een woord. Zo ontmoet ik op vrijdagavond 7 juli hulpboswachter Robert Viset. Spannend, want binnen een half uur gaan er maar liefst 16 deelnemers op pad. Ook de manager van het SBB Buitencentrum, Patricia van Lieshout, gaat mee.

Nu zul je denken: nou, fietsen maar totdat je een nachtzwaluw tegenkomt. Maar niets is minder waar. Voor zo’n excursie moet je een paar keer tevoren op pad. Ze broeden hier in de duinen rond verschillende heideveldjes, en die liggen op zo’n twintig minuten fietsen van elkaar. En je hebt maar ongeveer een half uur na de schemer donker wordt, de tijd dat de nachtzwaluw gaat vliegen en zingen. Als het eenmaal donker is, zie je hem niet meer. Dus moet je dat goed voorbereiden. Mensen komen zelfs uit Amersfoort vandaan.

De avond ervoor zou ik samen met Viset een proefrondje rijden. Maar het regent met bakken uit de hemel. Gelukkig woon ik zelf op 5 minuten afstand van de duinen, en heb een paar avonden ervoor op een paar plekken kunnen luisteren. Een plek lijkt het meest geschikt: hier zitten twee paren nachtzwaluwen, bovendien is het vlakbij een uitkijkpunt. Nu moet de wind nog wat gaan liggen. Dat maakt de kans van slagen op het zien en vooral horen vele malen groter.

Dan staan we om 21.00 uur klaar met zijn negentienen. Een deelnemer heeft de nachtzwaluw eerder in Zuid-Afrika gezien en gefotografeerd: vol trots laat hij een geplastificeerde foto zien. Een leuk begin. Viset: “Zo mooi zullen wij hem niet zien, maar wel vliegend en roepend. Kom, we gaan een poging wagen!” Vol goede moed fietsen we het gebied in. Een vader en zijn zoon gaan ook mee. Al vele malen hebben ze zelf geprobeerd de nachtzwaluw te zien en te horen. Zelfs gekampeerd in de duinen…. Maar niets gezien of gehoord.

De deelnemers

De spanning stijgt, ook bij hulpboswachter Viset. Om 22.15 arriveren we op de plek die ik heb uitgezocht. De fietsen gaan op slot, Viset haalt de foto van een vliegende nachtzwaluw tevoorschijn, ik wil het kenmerkende geluid laten horen als….. er ineens een duidelijk “errr-urrrr-errrr-uuur” boven de dennen klinkt, het kenmerkende gesnor van de nachtzwaluw. Snel rennen we de trap op naar het uitkijkpunt. De vogel houdt de spanning er nog even in en laat toch even op zich wachten, dan ineens flapt hij over onze hoofden. “Kijk daar, nog een… “ roept het jongetje enthousiast. Boswachter Viset slaat me enigszins opgelucht op de schouders. “Gelukt!” We luisteren en kijken nog een half uur en zien hem af en toe over de boomtoppen en de heide scheren. Uiteindelijk klapt hij ook nog even met de vleugels. Iedereen blij. Vandaag, vrijdag 14 juli, gaan we het nog een keer proberen. Er zijn buien voorspelt, en wat meer wind. Toch weer ontzettend spannend of we ze vanavond ook weer zullen zien en horen. Ik laat het weten via ons Twitter account @ROOTS_NL en @PBohre.

Nachtzwaluwen worden actief in de schemer (uit Crossley ID Guide Britain and Ireland)