Je hebt hem vast wel eens voorbij zien flitsen, de sperwer. Want deze supersnelle en bijzonder wendbare roofvogel komt tegenwoordig steeds vaker in de stad voor. Zeker in de winter, want dan azen ze op zangvogels rond voedertafels! Tafeltje dekje…
Nog niet eens zo heel lang geleden leefde de sperwer bij ons vooral in bossen en bosjes in halfopen landschap. Daar joegen ze met succes op hun lievelingsprooien: mussen en boerenzwaluwen, die toen nog overal in de vele heggen en hagen en op en rond boerderijen voorkwamen.
Sperwer met prooi op een schuurdak. Foto: Paul Böhre
Sperwer in de stad
Doordat het al een tijdje niet goed gaat met de mussen en zwaluwen op het platteland, heeft de sperwer zijn jachtgebied noodgedwongen langzamerhand naar steden en dorpen verlegd. Daar zijn nog volop kleine vogeltjes te vinden, niet in de laatste plaats door de aanwezigheid van rijk gevulde voedertafels in stadstuinen. De sperwer bouwt zelfs zijn nest tegenwoordig vaker in de stad, omdat er in onze bossen steeds meer haviken voorkomen. Zij zijn veel groter en sterker dan de sperwer, en eten ze soms zelfs op.
Een jonge sperwer loert op kleine vogeltjes. Foto: Paul Böhre
Achtervolging
De sperwer is een supersnelle roofvogel die zijn prooi met behulp van een verrassingstactiek vangt. Ze zijn daarom uitgerust met een lange staart en korte vleugels, zodat ze extra wendbaar zijn tussen bomen en gebouwen. Prooien zoals mezen worden opeens vanachter een bosje verrast en in volle vlucht gepakt. Zo’n vogeltje maakt alleen kans te ontsnappen door pijlsnel in dicht struikgewas weg te schieten, maar zelfs daarin kan de wendbare sperwer ze achtervolgen.
Door sperwer geplukte koperwiek. Foto: Paul Böhre
Prooirest
Als de sperwer een prooi te pakken heeft, neemt hij hem mee naar een beschutte plek. De vogel wordt helemaal kaal geplukt, en vervolgens opgepeuzeld. De veerresten (ook wel plukresten genoemd) blijven vaak lange tijd op de grond liggen, zodat je ze als je goed zoekt zelf kan vinden in een bosje bij jou in de buurt. Probeer het maar eens. Aan de hand van de veren kun je zien welke prooi de sperwer gepakt heeft. De mannetjes vangen vooral kleine zangvogels ter grootte van een mus. De vrouwtjes, die veel groter zijn, grijpen vooral vogels ter grootte van een merel, lijsters, maar ook wel eens een Turkse tortel of Gaai. Zie dit filmpje. In oktober zijn meer sperwers dan anders in ons land te zien, want de sperwers uit Noord-Europa trekken nu door.
Roofvogelboek en Vogelmagazine
- De sperwer en nog veel meer soorten roofvogels en uilen staan prachtig beschreven in het boek Roofvogels en uilen van Noordwest-Europa van Paul Böhre en Joris De Raedt.
- Vind je vogels kijken leuk, bestel dan het Roots Vogelmagazine. Zowel voor beginnende als gevorderde vogelaars interessant.
- Deze foto van een badderende sperwer was Foto van de week bij Roots!
- En wist je dat er maar liefst 9 soorten mezen voorkomen in Nederland en België?
