Wie een bergwandeling wil maken, reist meestal af naar de Alpen of de Pyreneeën. En voor een tocht door de woestijn moet je naar Afrika of het Midden-Oosten. Toch hoef je je paspoort niet in te pakken voor het avontuurlijke buitengevoel. Want met deze bijzondere wandelgids van Roots vind je ook in het vlakke en natte Nederland ‘bergen’ en ‘woestijnen’.
Nederland is rijk aan zandverstuivingen, die ook wel Atlantische woestijnen worden genoemd. Op Europese schaal gezien ligt circa 90 procent van deze binnenlandse woestijnen in Nederland. En als je een wandeling maakt over bijvoorbeeld het Kootwijkerzand of het Hulshorsterzand, dan ervaar je dat de omstandigheden hier soms buitenlands zijn. Temperatuurverschillen van 50 graden komen voor: van vorst in de nacht tot extreme hitte in de middag.
Geboorte van stuifzand
Om de ontstaanswortels van het stuifzand te vinden is het nodig om diep terug te gaan in de tijd. Ongeveer 18.000 jaar geleden zag Nederland er uit als een poolwoestijn. De wind had er vrij spel en die blies dikke lagen dekzand over het landschap. Toen het kwik begon te stijgen en het warmer werd veroverden korstmossen, grassen, struiken en uiteindelijk bomen de Veluwe. Het dekzand was gevangen door de wortels van planten en bomen.
In de middeleeuwen slonk het Veluwse bos flink door houtkap voor verschillende doeleinden. Zo ontstonden grote kale vlaktes, de zogenaamde woeste gronden. Ook de bevolking groeide waardoor meer landbouwgrond voor voedsel en heide voor het vee nodig was. Wederom sneuvelde er bos. Naar schatting bestond de Veluwe in 1850 voor 70 procent uit heide. Veel van die heide was al intensief begraasd waardoor er open plekken waren ontstaan. Op die plekken sloeg de wind toe en blies het onderliggende dekzand weg. Zo werden stuifzanden geboren.
Bulten en bergen
En dankzij geologische krachten en schuivende gletsjers in de voorlaatste ijstijd, die enorme hoeveelheden zand en steen omhoog duwden, heeft Nederland ook bergen en bulten. Niet zo hoog als in Zwitserland of Oostenrijk, maar wanneer je op de top van 78 meter hoge Archemerberg staat, dan is het uitzicht rondom zo riant dat je onmiskenbaar het berggevoel ervaart. Hetzelfde beleef op het Vuurboetsduin op Vlieland en natuurlijk in het heuvelland van Zuid-Limburg.
De Vaalserberg blijft met met zijn 322,4 meter hoogte de absolute top van Europees Nederland. Niet als resultaat van de ijstijd, maar een heuvellandschap dat is gevormd door uitlopers van de Ardennen en de Eifel. De kenmerkende plateaus en dalen zijn gescheiden door steile hellingen die zijn ontstaan door de Maas en haar zijbeken, die zich met de kracht van miljarden liters water een weg hebben gebaand door het landschap. Zuid-Limburg is goed voor eindeloos on-Nederlands wandelplezier en on-Nederlands natuurschoon, zoals de wilde kat, wolf, lynx, zinkboerenkers en zinkviooltje.
Korte impressie van de wandelroute rond de Markelose Berg. Video: Ernst Kremers
Buitenlandgevoel is dichtbij
Om je een vleugje buitenlandgevoel te geven in Nederland, heeft de redactie van Roots 17 wandelingen gebundeld in De mooiste WOESTIJN- & BERGWANDELINGEN van Nederland. Langs de routes beschrijven we de natuurhotspots die een stop waard zijn. De koffers kunnen thuisblijven, de dagrugzak kan om. Vergeet geen water mee te nemen, want zelfs in de Hollandse woestijn is het soms lastig oriënteren. En dat is dan weer het mooie van een bergtop; daar verdwaal je zelden. Hooguit in de fraaie vergezichten.
Nieuwste Roots-wandelgids in het kort
- Heldere en overzichtelijke wandelkaarten mét natuurhotspots!
- Uitgelegd: welke dieren en planten leven in zandverstuivingen en op bergflanken.
- 17 wandelroutes met een vleugje buitenlandgevoel in Nederland + gratis gps-tracks.
- Inclusief extra katern met de hoogste punten per provincie, bijzondere eilanden én de 20 mooiste zandverstuivingen.
- Prijs: € 18,99. Bestel de gids eenvoudig online.
Meer wandelgidsen van Roots
De redactie van Roots heeft al diverse wandelgidsen gepubliceerd:
- In De mooiste STILTEWANDELINGEN van Nederland vind je 16 prachtige wandelroutes door stiltegebieden en stille natuurterreinen, waar de natuur, ontspanning en bezinning centraal staan.
- Van De Groote Peel en De Maasduinen tot de Weerribben en Schiermonnikoog: verken de nationale parken van Nederland met deze 21 natuurroutes uit de wandelgids van Roots. In deze gids vind je ook uitgebreide portretten van iconische dieren en planten die leven in de nationale parken, zoals de zeearend, de zwartblauwe rapunzel en de wolf.
- Het Roots Natuurpad (onlangs verscheen de 10e druk) is een ruim 450 kilometer lange en avontuurlijke wandelroute dwars door Nederland. Het voert je in 32 trajecten van de rand van de provincie Groningen naar de grens van Noord-Brabant met België, zoveel mogelijk over onverharde paden en trage wegen. Voor wie het pad wil lopen: dit is het Roots Natuurpad in 8 vragen (en antwoorden).
Foto bovenaan: Ernst Kremers
