DOOR: PAUL BÖHRE, ILLUSTRATIES: MARJOLEIN VAN WIER
‘Tel de stippen op een lieveheersbeestje, en je weet hoe oud hij is’, werd mij vroeger wijsgemaakt. Niets is minder waar! Lieveheersbeestjes worden hooguit een jaar oud, als ze ondertussen al niet opgepeuzeld worden. En die kans is bijzonder groot, want ze staan bij veel vogels op het menu.
Hun leven bestaat uit vier fasen: ei, larve, pop en volwassen insect. De winter wordt als volwassen kever doorgebracht in de grond, tussen boomschors of in holle stengels. Tijdens de eerste zonnige lentedagen – NU DUS – komen ze tevoorschijn. Bij ons in de tuin steevast in een grote conifeerheg. Dat is vooral het zevenstippelig lieveheersbeestje, de algemeenste soort in Nederland. Op ieder dekschild zitten drie zwarte vlekken, vooraan zit een gemeenschappelijke vlek. Ze voeden zich vooral met bladluizen en insectenlarven.
De paring vindt vlak daarop plaats, in april en mei. Daarna worden de eitjes in groepjes uitgezet, meestal op planten. Uit deze eitjes komen larven, die zo snel groeien dat ze tussentijds drie keer vervellen. Als de larve uitgegroeid is, gaat ze verpoppen. Ongeveer zes weken nadat de eitjes zijn gelegd, kruipt het volwassen lieveheersbeestjes uit de pop. Dit is ongeveer in juli/augustus. De oude generatie sterft, de nieuwe gaat dus straks de winter in. Iedere soort heeft weer andere aantallen stippen of vlekken. De volgende acht soorten kom je nu tegen:
Oogvlek lieveheersbeestje
Het grootste lieveheersbeestje van Europa: bijna 1 cm. Dekschilden zijn meestal iets bleker rood. Heeft meestal acht vlekjes, met gele randjes. Je vindt ze vooral in de buurt van naaldbomen. Eet vooral bladluizen, soms ander voedsel.
Veertienstippelig lieveheersbeestje
Heeft gele dekschilden en is tussen de 3,5 en 5 mm groot. De zeven zwarte vlekken vormen rechthoekige vlekken, waardoor de tekening op dat van een schaakbord lijkt. Voedt zich met bladluizen, op allerlei soorten gewassen.
Tweeëntwintigstippelig lieveheersbeestje
Is tussen de 3 en 4,5 mm groot en heldergeel van kleur. Op ieder dekschild zitten elk duidelijk zwarte stippen. Mannetje heeft gele kop met zwarte vlekjes. Zowel de larven als volwassen kevers leven van meeldauwschimmels.
Viervlek lieveheersbeestje
Lijkt bijna rond van vorm. Grootte: 5 mm. De dekschilden zijn zwart en op ieder schild zitten twee vlekken: een rondachtige in het midden, en een smalle niervormige aan de buitenzijde. Leeft van schild- en bladluizen, op allerlei soorten bomen.
Veel van deze soorten lieveheersbeestjes kunnen zich over aanzienlijke afstanden verplaatsen. Vooral de bladluis etende soorten doen dit soms massaal. Het gebeurt dan soms dat er miljoenen en miljoenen lieveheersbeestjes gaan zwerven en bijvoorbeeld langs de stranden terecht komen.
